ANG MADILIM NA GABI NI MAGGIE DELA RIVA: ANG KASALANANG GINAWA NG APAT NA MAKAPANGYARIHANG LALAKI NA GINULANTANG ANG BUONG PILIPINAS
Ang taong 1972 ay isang panahon ng kaguluhan, takot, at mga lihim na halos hindi maipaliwanag. Ngunit sa likod ng mga balitang pulitika at karahasan, may isang kwento na tumatak sa puso ng sambayanang Pilipino—ang madilim na sinapit ni Maggie dela Riva, isang magandang aktres na sumikat sa larangan ng pelikula, ngunit naging biktima ng isang kasalanan na yayanig sa bansa.
ANG BITUIN NA NAGING BIKTIMA
Si Maggie dela Riva ay isa sa mga pinakatanyag na aktres noong dekada ’70. Sa kanyang inosenteng mukha at matamis na ngiti, isa siya sa mga mukha ng kasikatan ng Philippine cinema. Ngunit sa gabi ng Hunyo 26, 1967 (ang kaso ay tumagal hanggang 1972 sa mga korte), ang kanyang buhay ay tuluyang nagbago.
Habang pauwi siya mula sa taping, pinigilan ang kanyang sasakyan ng apat na kalalakihan—lahat may koneksyon sa mga makapangyarihang pamilya. Ipinilit siyang sumama, at sa loob ng isang kotse, sinimulan ang bangungot na hindi niya malilimutan.
ANG APAT NA MAKAPANGYARIHAN
Ang apat na lalaki ay hindi mga ordinaryong kriminal. Sila ay anak ng mayayamang pamilya, kilala sa mga social circle ng Maynila. Isa ay anak ng dating diplomat, isa’y negosyante, at ang dalawa’y konektado sa mga kilalang politiko. Ginamit nila ang kanilang impluwensya upang takasan ang hustisya—ngunit hindi nagtagumpay.
Sa loob ng ilang oras, pinagmalupitan nila si Maggie sa isang lumang bahay sa Parañaque. Siya’y pinagsamantalahan, pinagbantaan, at pinaiyak hanggang mawalan ng pag-asa. Ngunit sa kabila ng lahat, nagawa niyang tumayo at lumaban.
ANG PAGHAHANAP NG HUSTISYA
Kinabukasan, sa halip na manahimik tulad ng hinihingi ng lipunan sa mga kababaihan noon, tumayo si Maggie. Tumungo siya sa presinto at nagsampa ng kaso laban sa apat na makapangyarihang lalaki. Isang hakbang na bihira noong panahong iyon, lalo na’t ang mga akusado ay may koneksyon sa gobyerno at mayayamang pamilya.
Ang paglilitis ay umabot ng ilang taon. Maraming banta sa buhay ni Maggie, maraming pagsubok—pero hindi siya umatras. Araw-araw, dumadalo siya sa korte, dala ang katotohanang pilit tinatago ng mga akusado sa likod ng pera at impluwensya.
ANG HATOL NA KUMILABOT SA BANSA
Noong 1972, lumabas ang hatol. Tatlo sa mga lalaki ay hinatulan ng kamatayan sa pamamagitan ng electric chair—isang desisyong nagpaalab sa diskusyon sa buong bansa. Ang iba’y nagsabing marahas ang parusa, ngunit para sa marami, iyon ang katarungang matagal nang ipinagkait sa kababaihan.
Ang eksena sa loob ng korte ay hindi malilimutan—tumayo si Maggie, luhaan, habang binabasa ng hukom ang desisyon. Sa unang pagkakataon, nakita ng publiko ang tagumpay ng isang babae laban sa kapangyarihan at karahasan.
ANG MGA ANINO NG LIHIM
Ngunit ayon sa ilang ulat na muling lumitaw kamakailan, hindi lahat ng kasangkot ay nahatulan. May mga bulung-bulungan na may ikalimang tao—isang “influential protector”—na tumulong sa mga salarin bago sila nahuli. Ang taong ito raw ay konektado sa isa sa pinakamakapangyarihang posisyon sa gobyerno noon.
Hanggang ngayon, hindi pa rin malinaw kung sino siya, ngunit maraming dokumento ang nagsasabing may taong “nagsara ng mga pinto” sa imbestigasyon bago tuluyang lumabas ang mga pangalan ng apat. May mga dating pulis at abogado na nagsabing may mga “missing testimonies” at na-“pressure” ang ilang witness na manahimik.
ANG KAPALARAN NG MGA SALARIN
Ang tatlong nahatulan ay pinatay sa Bilibid Prison noong 1993—matagal matapos ang kanilang pagkakasala, dahil sa dami ng apela at delay sa sistema. Isa sa kanila ay humingi ng tawad bago ang kamatayan, habang ang isa’y pinanindigan na siya’y “napagbintangan lamang.” Ngunit sa dulo, pare-pareho ang kanilang hantungan.
Ang ikaapat naman ay hindi na naabutan ng sentensya. Ayon sa ulat, siya ay nagpakamatay sa kulungan, ngunit may mga nagsasabing pinatahimik siya upang hindi makapagsalita tungkol sa “taong nasa likod ng lahat.”
ANG TAPANG NI MAGGIE
Pagkatapos ng kaso, tuluyang tinalikuran ni Maggie ang showbiz. Nanahimik siya, at sa mga panayam noong dekada ’90, sinabi niyang ang tanging hangarin niya ay “ang hustisya, hindi paghihiganti.” Ang kanyang kwento ay naging inspirasyon ng mga pelikula, dokumentaryo, at libro—ngunit higit pa riyan, naging simbolo siya ng tapang ng Pilipina.
ANG MULING PAGLABAS NG MGA DOKUMENTO
Ngayon, matapos ang halos kalahating siglo, may mga bagong dokumentong lumalabas mula sa mga lumang archive ng korte—mga ebidensiyang nagsasabing may mga taong itinago ang ilang bahagi ng testimonya ni Maggie upang “protektahan ang reputasyon ng mga pamilya.”
Ayon sa ilang historian, ang kwento ni Maggie ay hindi pa tapos. Maaaring may mga pangalan na hindi kailanman naisama sa kaso, at mga lihim na nanatiling nakatago sa mga lumang folder ng korte.
ANG TANONG NGAYON
Sino ang taong may kapangyarihang iyon? Bakit hanggang ngayon, tila may mga pumipigil sa muling pagbubukas ng kaso?
At higit sa lahat—hanggang kailan mananahimik ang mga lihim ng 1972?